De medewerkers van het Zelfregiecentrum onderscheiden zich in hun coachingsactiviteiten van andere spelers op hetzelfde veld, door haar kernwaarden. Wij houden ons bijvoorbeeld bezig met reintegratie, maar meer dan een regulier reintegratiebureau, proberen we de mensen niet onder te brengen bij bestaande banen, maar rondom de persoon zelf de baan te creeren.

Kernwaarden van onze visie zijn:

Aansluiten bij kwaliteiten van mensen

Dat wat je van jezelf verfoeit (een ziekte, een beperking, een kwetsbaarheid) zit je vaak in de weg; dat kun je eigenlijk maar moeilijk accepteren en het hindert je. Veel traditionele zorg- en hulpverleners doen hun uiterste best om je af te helpen van datgene wat je hindert. Of om de beperking, ziekte of kwetsbaarheid zoveel als mogelijk te verminderen.

De belangrijkste kernwaarde van de visie op zelfregie is om juist gericht te zijn op kwaliteiten van mensen; dat wat hen dient. Op welke manier overleven mensen hun soms lastige levenspad, welke creatieve oplossingen wenden ze aan, wat betekenen ze voor hun naasten. Maar ook: wat kan iemand goed? Dit kan bijvoorbeeld pianospelen of tuinieren zijn, maar ook ‘luisteren’ of ‘humor’.

Wij gaan er van uit dat mensen – net als een briljant- 1000 en 1 kanten hebben. En de kant die je ziet is deel van het grotere geheel waarvan je het andere uiteinde niet ziet. Door 1 kant extra te belichten zet je een andere kant meer in de schaduw.

Door vooral de beperking centraal te stellen is het bijna onvermijdelijk dat de kwaliteiten van mensen in de schaduw terecht komen.

De beperking, ziekte of kwetsbaarheid geeft mensen vaak het gevoel van onmacht. Het gevoel ‘niet goed genoeg zijn’. Vanuit deze onmacht wordt hulp van anderen nog belangrijker.

Kwaliteiten kunnen mensen meer in contact brengen met hun gevoel van eigen kracht en zelfregie. Het gevoel van ‘goed genoeg zijn’!

Vandaar het motto: ‘Mensen hoeven niet beter te worden, ze zijn al fantastisch!’

Gericht zijn op zingeving en persoonlijk perspectief

Wat drijft mensen, wat houdt hen staande? Op welke manier komen mensen tot hun recht?

Wij vinden dat ieders leven zin heeft, toch is het voor de meeste mensen niet altijd gemakkelijk om contact te houden of te krijgen met het ‘waartoe’ in je leven.

Mensen moeten veel; werken, diploma halen, een sociaal leven hebben, de wekelijkse boodschappen, flink zijn. Maar de vraag ‘wat wil ik eigenlijk?’ wordt misschien te weinig gesteld.

Als moeten de plaats heeft ingenomen van willen dan wordt het interne kompas dol.

‘Moeten’ komt niet alleen van buiten, van de ander. Veel mensen leggen zelf een deken van ‘moeten’ en van verwachtingen over hun eigen leven. Mensen kunnen soms erg streng van alles van hun eigen handel en wandel vinden. Dat er iets van vinden wordt gekleurd door normen, waarden en verwachtingen van anderen maar zeker ook van zichzelf.

Het antwoord op de vraag ‘wat vind ik er van?’ komt echter uit een andere hoek dan het antwoord op de vraag ‘waar word ik blij van?’ Die hoek?

De eerste hoek is hoe het zou kunnen zijn. De tweede hoek is hoe het al is.

Beide zijn op z’n tijd van waarde; belangrijk is welke je leidend laat zijn.

Met deze kernwaarde zeggen wij dat het belangrijk is om datgene wat je doet steeds te verbinden aan je eigen drijfveren; je visie op het leven, op jouw leven; wat vind jij belangrijk, waar word je blij van?! Wat klopt, wat voelt goed en past bij je?

Actief gebruik maken van ervaringsdeskundigheid

Als er al mensen zijn die als lichtend voorbeeld kunnen dienen voor anderen, dan zijn dat wel de mensen die vanuit een diep dal zelf weer omhoog geklommen zijn!

Er is een groeiende groep mensen die, vaak na jarenlange opname en behandeling in instellingen, de weg naar herstel en eigen kracht terug hebben gevonden. Een belangrijke rol speelt hierin de herstel- en empowermentbeweging van de afgelopen 10 jaar.

Op dit moment is deze beweging zo ver dat er ook opleidingen aangeboden worden voor ervaringsdeskundigen om hun deskundigheid te verzilveren.

Opleiding of niet: de persoonlijke ervaringen van herstel en hervinden van de eigen kracht is naast bestaande inzichten over herstel, welzijn en zorg een aparte tak van sport!

Omdat in de visie over Zelfregie de menselijke maat leidend is zien wij deze tak van sport als maatgevend.

Mensen die zelf hun weg naar herstel hebben gevonden weten als geen ander dat er geen protocollen of richtlijnen zijn die je de weg wijzen. Het enige kompas dat betrouwbaar is zit ergens in jezelf. Het vínden van je eigen kompas is een zoektocht waarbij vooral het vertrouwen van anderen helpend is. Goed bedoelde adviezen, richtlijnen en protocollen gaan meer over andermans kompas.

Niet het aanbod staat centraal, maar de mate waarin mensen zich geholpen voelen

De medewerkers van het Zelfregiecentrum zien het Zelfregiecentrum als middel, niet als doel. Dat is een belangrijke sturende gedachte bij wat wij zijn en doen.

Dit heeft in de kern vooral te maken met het kiezen voor aanbod als middel of aanbod als doel. Je kunt als welzijns- of zorginstelling (of als lokale overheid) best een duidelijk aanbod doen. Dit aanbod is dan idealiter geheel congruent aan je visie op mensen en op zorg en welzijn.

Overstijgend echter in het concept Zelfregie is dat het hoogste doel niet moet zijn dat mensen zich door dít aanbod geholpen gaan voelen; nee, het hoogste doel is dat mensen zich geholpen voelen.

En dat maakt aanbod tot een middel. Een middel voor mensen om te ervaren of het hen dichterbij hun antwoorden brengt; een middel om te ervaren of dit goed voelt of juist helemaal niet goed voelt. Deze antwoorden brengen mensen vervolgens dichterbij hun eigen kracht!

Zeker voor mensen die helemaal in de stilstand terecht zijn gekomen (als gevolg van jarenlang moeten en helemaal niet meer weten wat te willen) kan aanbod een belangrijke functie hebben: de functie om te verleiden.

Door bezig te zijn geef je jezelf – en de oplettende ander – de gelegenheid om ervaringsgewijs te bemerken wat je raakt, wat je beweegt, wat je inspireert of wat je irriteert.

Eigenlijk is aanbod vooral een middel om de ander te verleiden in beweging te komen. Vanuit het in beweging zijn krijgen mensen een beter contact met zichzelf en wat hen drijft.

Experimenteerruimte creeren: niet de kaders staan centraal, maar de weg die leidt tot participatie en actief burgerschap

Kaders zijn er om mensen te dienen, mensen zijn er niet om kaders te dienen.

Het stellen van kaders heeft een aantal voordelen. Vooral op het gebied van duidelijkheid, beheersbaarheid, meetbaarheid en herhaalbaarheid.

Toch hebben kaders ook een negatief effect: ze zijn over het algemeen gemaakt voor ‘de gemiddelde Nederlander’. En dat past niet iedereen.

Hoe meer kaders hoe minder mensen uitgenodigd worden om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Veel mensen worden passief, anderen gaan zich er juist tegen verzetten. Linksom of rechtsom: dit heeft niks te maken met je zelf verantwoordelijk (gaan) voelen om als volwaardig burger te participeren. Ook hier is het belangrijk om kaders vooral als middel te zien en niet als doel. Het is als de ouders die voor hun 14 jarige dochter de teugels wat moeten aantrekken en merken dat ze bij hun 16 jarige zoon de teugels juist wat moeten laten vieren.

Als je met elkaar kunt afspreken dat ‘onduidelijkheid’ (even geen kader of protocol volgen) kan dienen als experimenteerruimte waarbinnen nieuwe ervaringen opgedaan kunnen worden, dan kan dit net de vrijheid geven waardoor iemand daadwerkelijk geholpen wordt.